Network
DÜNYA SAĞLIK ÖRGÜTÜ’NÜN COVID-19 AŞI ÇALIŞMALARI LİSTESİNDE TÜRKİYE’NİN 12 AŞI ÇALIŞMASI BULUNUYOR
15 Aralık 2020, Sa
2020’nin Kasım ayı önemli gelişmeleri beraberinde getirdi. Dünya’da COVID-19 ile mücadele kapsamında yapılan aşı çalışmalarında Türkiye de var.
Türkiye’de yapılan aşı çalışmalarını içeren 2 önemli Aşı Webinar’ı düzenlendi. Alanında uzman isimlerin katıldığı webinarlara ilgi yoğundu.
Açılış konuşmalarını Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) Asli Üyesi ve Hacettepe Üniversitesi Onkoloji Enstitüsü Temel Onkoloji Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Emin Kansu’nun yaptığı, Klinik Araştırmalar Derneği “Covid-19 Aşı ve İlaç Çalışmalarını Yapanlardan Dinleyelim” webinarı yapıldı.
Programda; Prof. Dr. Kansu koronavirüsün immünolojisinden ve genomik yapısından söz ederken, aşılarda en önemli özelliğin “hafıza” sağlaması olduğunu vurguladı. European Society of Clinical Microbiology and Infectious Disease (ESCMID) Başkanı Prof. Dr. Murat Akova, dünyada ve Türkiye’de yapılan aşı çalışmalarından bahsetti. Tarihte salgın hastalıklara karşı kullanılan aşıların bulunma süresi ortalama 10,7 yıl iken koronavirüs aşısı için bunun ortalama 63 gün olduğunu belirtti. Ayrıca Türkiye’de şu an için 12 adet aşı çalışmasının yapılmakta olduğunu da söyledi.
Farmagen İyi Klinik Araştırma Merkezi kurucusu Prof. Dr. Aydın Erenmemişoğlu üzerinde çalıştıkları koronavirüs aşısının Pre-klinikten Faz-1’e geçişini yakında duyuracaklarını vurguladı. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Hematoloji Anabilim Dalı Klinik Araştırma birimi koordinasyonu Prof. Dr. Hamdi Akan, COVID-19 döneminde klinik araştırma yapmaktan, dünyada ve Türkiye’de uygulanan tedavi yöntemlerinden bahsetti. Program katılımcıların sorularının alınması ve cevaplandırılmasıyla sonlandırıldı.
Açılış konuşmalarını Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Dr Necdet Budak, TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Hasan Mandal ve Aşı Bilimi Derneği Başkanı Prof. Dr. Adnan Yüksel Gürüz’ün gerçekleştirdiği, Ege Üniversitesi ve Aşı Bilimi Derneği ortaklığında 3. Uluslararası Aşı Bilimi Webinar’ı 19 Kasım tarihinde düzenlendi. TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Hasan Mandal, Türkiye’de 49 farklı kurumda 436 araştırmacının ülkemiz ve tüm insanlığın koronavirüsten kurtulabilmesi adına aşı geliştirmek için gece gündüz çalıştıklarını, aşıyı ilk bulanın Türkiye olmayacağını, ancak en verimli aşı için Türkiye’nin de aday olduğunu söyledi.
Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Parazitoloji Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi ve Aşı Bilimi Derneği Başkanı Prof. Dr. Adnan Yüksel Gürüz, COVID-19 için DNA aşısını geliştirme yolunda hiçbir ticari kaygıya girmeden, bilimsel süreçlerini en iyi şekilde tamamlayarak en iyi aşıyı Türk bilim insanlarının üreteceğine inandığını dile getirdi.
TÜBİTAK MAM Gen Mühendisliği ve Biyoteknoloji Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Şaban Tekin COVID-19 için Türkiye’de 49 farklı kurumda yürütülen aşı ve ilaç projelerini özetledi. Erciyes Üniversitesi Aşı Araştırma ve Geliştirme Merkezi (ERAGEM) Müdürü Prof. Dr. Aykut Özdarendeli, geliştirdikleri COVID-19 aşısının yaşlı ve genç farelerde etkin olduğunu ve faz I çalışmalarına en kısa zamanda başlayacaklarını belirtti. Ankara Üniversitesi Kanser Araştırma Enstitüsü’nden Prof. Dr. Hakan Akbulut, koronavirüs aşısı geliştirmede önemli noktaları vurguladı ve potansiyel COVID antijenlerinin belirlenerek COVID-19’a karşı çalıştıkları adenoviral vektör aşılar hakkında sunumunu gerçekleştirdi. Orta Doğu Teknik Üniversitesi Biyolojik Bilimler Bölümü’nden Prof. Dr. Mayda Gürsel, virüs benzeri parçacık temelli SARS-CoV-2 aşı çalışmalarından bahsederken küresel sağlığa katkıda bulunan en önemli ögenin aşı olduğunu da vurguladı.
Acıbadem Üniversitesi LabCell Direktörü Prof. Dr. Ercüment Ovalı, SARS-CoV-2 spesifik gamma iradiye inaktif virüs aşısı preklinik verilerini paylaştı. Selçuk Üniversitesi Aşı Geliştirme ve Uygulama Merkezi’nden Prof. Dr. Osman Erganiş; pandemilerde aşı geliştirme, aşı çeşitleri ve hedefledikleri inaktif SARS-CoV-2 aşısı hakkında bilgi verirken, rekombinant protein aşısı ve inaktif + rekombinant protein aşıları hakkında da çalışmalar yaptıklarını belirtti. COVID-19 aşısı için antijen keşfi ve hızlı DNA aşısı geliştirmesi hakkında konuşan Ege Üniversitesi Aşı Ar-Ge Laboratuvarı yöneticisi Doç. Dr. Mert Döşkaya, dünyada yapılan yeni çalışmalar hakkında da bilgiler verdi. İzmir Biyotıp ve Genom Merkezi Proje Koordinatörü Prof. Dr. Mehmet Öztürk, koronavirüse karşı iki farklı hedefleri olduğundan söz ederek, ilk hedef olarak SARS- CoV-2 virüsüne karşı aşıyı mayalarda rekombinant teknolojisi kullanarak geliştirmeye çalıştıklarını belirtti. Boğaziçi Üniversitesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nesrin Özören; ekibiyle uzun zamandır üstünde çalıştıkları ASC zerreciklerini, SARS-CoV-2 aşısını geliştirmek için çalıştıklarını söyledi.
Koronavirüse karşı en yüksek etkinlik oranına sahip olduğu açıklanan, yeni bir biyoteknolojik çalışma olan mRNA aşılarını dünyada Pfizer-BioNTech ve Moderna geliştirirken, Selçuk Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Genetik Bölümü’nden Prof. Dr. Nadir Koçak, kendisi ve ekibinin de Türkiye’de mRNA aşısı geliştirmek için çalıştıklarını belirtti. Hacettepe Üniversitesi Aşı Enstitüsü Aşı Teknolojisi Anabilim Dalı’nda çalışmalarını sürdüren Doç. Dr. Sezer Okay da ekibiyle birlikte COVID-19’a karşı peptit temelli aşı geliştirme çalışmalarından söz etti. Ankara Üniversitesi, Biyoteknoloji Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Aykut Özkul, COVID-19 aşı geliştirme sürecinde koruyucu aşılama çalışmalarının antikor yanıtlarının sorgulanması üzerine konuşmasını gerçekleştirdi.
Nobel İlaç A.Ş Yönetim Kurulu Üyesi Dr. Hasan Ersin Zeytin; Türkiye’de COVID-19 aşısının bulunduktan sonra üretim için iyi bir tesise ihtiyaç olduğunu belirtirken tarihte dünyanın çeşitli salgın hastalıklar geçirdiğini ve gelecekte de farklı salgın hastalıkların olacağını da dile getirdi. Gerekli aşı üretim tesislerinin en yakın zamanda Türkiye’de de yapılmasını temenni etti. Türkiye’de aşı üretimi için GMP çalışmalarının yapıldığını, Nobel İlaç olarak gerekli destekleri verdiklerini ve vereceklerini vurguladı. İstanbul Mehmet Akif Ersoy Deneysel Araştırma Geliştirme ve Eğitim Merkezi araştırmacısı Uzman Veteriner Hekim Öznur İnan, pre-klinik aşı geliştirme sürecinde toksisite çalışmalarından söz ederken deney hayvanlarına çok özverili ve hassas davrandıklarını, aşı ve ilaç geliştirmelerinde deney hayvanlarının önemini vurguladı.
Ek olarak, Erciyes Üniversitesi rektörü Prof. Dr. Mustafa Çalış, Erciyes Üniversitesi’nde geliştirilen COVID-19 inaktif aşısı ERUCOV-VAC için; ilk doz aşılamasının 44 gönüllüde yapıldığını ve herhangi bir yan etki görülmediğini basına açıkladı.
Prof. Dr. ALİ OSMAN KILIÇ
Karadeniz Teknik Üniversitesi
Tıp Fakültesi,
Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı
Meryem Neslişah Suiçmez
Genetik ve Biyomühendis
BioYoung
REFERANS:
COVID-19 Aşı ve İlaç çalışmalarını yapanlardan dinleyelim Webinarı, Klinik Araştırmalar Derneği, 18 Kasım 2020.
Youtube Yayını: https://www.youtube.com/watch?v=Jio_E9Gp2Z4
3. Uluslararası Aşı Bilimi Webinarı, Ege Üniversitesi&Aşı Bilimi Derneği, 19 Kasım 2020.
Draft Landscape of COVID-19 Candidate Vaccines, WHO, 12 Kasım 2020.
https://www.who.int/publications/m/item/draft-landscape-of-covid-19-candidate-vaccines