NANOYAŞAM

Nanoteknolojimultidisipliner bir bilim dalıdır. Günümüzde çalışmalar gittikçe artmakta olup insan hayatının içine kadar girmiştir.Nanobilim ve nanoteknoloji büyük bir gelişme potansiyeline sahiptir.Arayüz ve kolloid bilimi, nanoteknolojide kullanılan karbon nanotüpü, çeşitli nanoparçacıklar gibi birçok materyal nanomateryallerin alanını kapsamaktadır. Nano düzeydeki birçok materyal insan gözüyle klasik mikroskopları kullanarak dahi olsa görebilmek oldukça zordur.

Nanoteknoloji; ilaç tasarımı, maddelerin daha hafif veya daha güçlü olmasında, elektronik sektörde kullanışlı olması için büyük önem taşımaktadır. Hayatımızın içerisinde büyük bir önem arz eden nanomalzemeler savunma sanayi, tekstil, seramik, cam, çevre, gıda vb. alanlarda da kullanılmaktadır.

Nanomalzemeler ve insan üzerine araştırmalar devam etmektedir.Nanoteknoloji insan yaşamında, ilaç geliştirme, tanı, tedavi,hastalık ve travmatik yaralanmaların önlenmesinde, ağrının kontrolünde, insan sağlığının korunması ve geliştirilmesinde, bilgi ve iletişim teknolojilerinde kullanılmaktadır. İnsan yaşamında ayrıca genleri onarabilecek nanorobotların vücudumuza girerek faaliyet göstermeleri ve DNA içindeki bilgiyi keşfedebilmeleri, hastalıklara alternatif çözüm oluşturmaları mümkün olabilecektir. Sağlık alanında pek çok yararı olacak olan nanaoteknolojinin birçok riskli yönleri de bulunmaktadır. Nanoteknolojinin kullanım alanları;

• Klinik Mikrobiyoloji,
• Farmakoloji,
• Kanser,
• Diyabet Tedavisi,
• Osteoporoz Tedavisi,
• Ağrı Yönetimi,
• Yara İyileşmesi,
• Enfeksiyonların Önlenmesi ve Tedavisi,
• Ateroskleroz Tedavisi,
• Oksijen Temin Edilmesi,
• Medikal Tekstil Üretimi…

Nanogenotoksikoloji son zamanlarda ilgi çeken bilim dallarından biridir.Çeşitli kimyasal, yabancı maddelerin DNA üzerindeki etkilerini inceleyen ve buna ilaveten nanopartiküllerin de etkisini araştıran bilim dalı nanogenotoksikoloji olarak adlandırılmaktadır.Doak ve Dusinska (2017), Nanogenotoksikolojinin bugünü ve geleceği adlı derlemelerinde nanomateryalleringenotoksisitesi hakkında inceleme yapmışlardır. Çalışmacılar, araştırmalarda en sık kullanılan nanaomateryallerin; slika, baryum, baryum sülfat, selüloz, seryum oksit, çinko oksit, demir oksit, titanyum dioksit, gümüş nanomateryali ve karbon bazlınanomateryaller olduğunu belirterek bu nanomateryalleringenotoksisitesiniCometAssay, Mikronükleus, PCR, FlowSitometri, Gen Mutasyon Analizi gibi yöntemler kullanaraknanopartiküllerin hastalıklara ne denli etki ettiğini incelemişlerdir.

Nanomalzemelerinmaruziyet yolları ise sindirim, solunum, dermal ve enjeksiyon olarak dört farklı şekilde gerçekleşmektedir. Bilim insanları, çalışmalarda akciğer, böbrek, karaciğer, kan, bağırsak,  fibroblast dokuları kullanmışlardır. Çalışmalar in vitro veyahut in vivo şekilde gerçekleştirilmiştir.İn vitro ve in vivo çalışmaların önemi tartışılmakta olup; in vivosistemlerin pahalı, zaman alan ve etik kaygı oluşturduğu için fazla tercih edilmediği, in vitro yaklaşımların ise yüksek verimli, düşük maliyetli ve in vivo tehlike değerlendirme testlerine göre daha avantajlı olduğu söylenmektedir.

GAMZE GÜLDEN

Kaynak:

Doak S. H.,Dusinska M. (2017). NanoGenotoxicology: presentandthefuture. Mutagenesis.32:1-4.