PARÇACIK BİRİKMESİ KONTROLÜ

Temizodalar temiz ürün yüzeylerini temiz tutmak için kullanılır. Ürünler, parçacıklar ve mikrop taşıyan parçacıklar ile parçacık birikmesi ve temas aktarımı yoluyla kontamine olurlar. Temas yüzeyleri parçacık birikmesiyle kontamine olur. Bu yüzden temizodalardaki parçacık birikme oranı, kontaminasyon kontrolünün anahtar parametresidir. Parçacık birikme oranı hava temizliği tarafından belirlenir. Temizodalar, ISO 14644-1 ve ISO 14644-2 aracılığıyla kontrol edilir. Bu standartlarda kullanılan veriler ışık saçılan havadaki parçacık sayaçları tarafından elde edilir. Bununla birlikte, 5 mikrometreden büyük parçacıkların örneklem verimliliği, artan parçacık boyutuyla birlikte hızlı bir şekilde azalmaktadır. Bu yüzden5 mikrometreden büyük parçacıkların hava temizliği hakkında fazla bir bilgimiz mevcut değildir. Mikroorganizmaları taşıyan parçacıkların olasılığı parçacık boyutu ile de artmaktadır.

Parçacık birikme hızı parçacık boyutu ile artar. Dolayısıyla büyük parçacıkların havada kalma süresi parçacık boyutu ile azalmaktadır. 5 mikrometreden büyük parçacıkların kaldırılma verimliliğinin parçacık boyutu ile hızlı bir şekilde azaldığı gösterilebilir. Biriken parçacıklar yalnızca temizleme ile kaldırılabilir.

Ne kadar yüzey kontaminasyonu beklenebileceği maruz kalma süresine, sistem zafiyetine, ürün boyutuna bağlıdır. Özellikle daha büyük parçacıklar için temizodalardaki parçacık birikme oranı hakkında fazla bilgi sahibi olmadığımızdan dolayı yeni bir standarda ihtiyaç vardır. Bu ISO 14644-17 parçacık birikme oranı uygulaması olacaktır. Taslak uluslararası standart Ocak 2020’de yayımlanmıştır. Bu yazıda kısa bir açıklama verilmiştir.

Parçacık birikme oranı

Parçacık birikme oranı maruz kalma süresi boyunca yüzey alanı başına ölçülebilen ilgi alanı boyutundan veya en küçük boyuttan daha büyük parçacıkların birikmesidir. Parçacık birikme oranı parçacık boyutunun bir fonksiyonudur ve şu şekilde yazılabilir:

R(D) = C(D).u(D)

R(D) saatte m² başına parçacık birikme oranı miktarı,

C(D) m³ başına kümülatif parçacık konsantrasyonu miktarı,

U(D)saat başına m cinsinden kümülatif birikme hızı,

D daire çevresinin çapı tarafından belirlenen parçacık boyutudur.

Parçacık birikme oranı düzeyi veya PDRL havadaki parçacık sayısının parçacık boyutuna orantılı olduğu varsayımı altında, yani belirli bir parçacık boyutuna kadar çalışmakta olan bir temizoda  durumunda olduğu gibi, parçacık boyutundan bağımsızdır. Parçacık birikme oranı düzeyi, 10 mikrometreden büyük veya ona eşit olan parçacık sayısıyla ilgilidir ve şöyle yazılabilir:

ISO 14644-17’de,1’den 1 000 000’a 10’un katları halindeki PDRL’ler, 5’den 500 mikrometreye kadar olan parçacık boyutları için tanımlanır. Belirli bir PDRL bulunduğunda, belli bir hava temizlik düzeyi belirlenebilir. Daha büyük parçacıkların birikimi, yüzey temizliği ve temizoda kullanımından fazlasıyla etkilendiğinden dolayı bunun tersi olamaz.

Parçacık birikme oranı, maruz kalma sırasında yüzey temizliği değişimini belirler. Bu şu şekilde yazılabilir:

ΔCS(D),parçacıkların her m²’deyüzey alanı başına kümülatif artış miktarı; T,maruz kalma süresidir.

Yüzey temizliği değişiminin ürünün korunmasız yüzey alanı ile çarpılması ürün yüzeyinde beklenen parçacık sayısını belirler.

Parçacık birikme oranının ölçümü

Parçacık birikme oranının ölçüm prensipleri yeni ISO 14644-3:2019’da ifade edilmiştir.Günümüzde piyasada belirli parçacık birikimi cihazları bulunmaktadır. Bunlar iki gruba ayrılabilir: tanık levha okuyucuları ve gerçek zamanlı parçacık birikme monitörleri. İlk grup temizodadaki bazı lokasyonları araştırmak için faydalıdır ve ikinci grup kritik lokasyonların sürekli izlenmesi için faydalıdır. Bunların hepsi 10 mikrometreden büyük parçacıklarını birikimini ölçmektedir. En popüler gerçek zamanlı parçacık birikimi monitörü APMON’dur. Verilere LAN aracılığıyla temizodanın dışından erişilebilir.  

Parçacık birikme oranı uygulaması

Parçacık birikme oranı, maruz kalma sırasında ürün yüzey kontaminasyonu olasılığı hakkında bilgi sağlar. Parçacık birikme oranı yalnızca temizoda havalandırmasının kalitesindendeğil aynı zamanda operasyonel prosedürlerden de etkilendiği için, temizodanın operasyonel kalitesi hakkında da bilgi sağlamaktadır.Parçacık birikme oranının parçacık boyutu dağılımı ve sonuçta oluşan parçacık birikme oranı düzeyi, temizleme programının, temizoda disiplininin ve giysi kullanımının kalitesini gösterir.

Parçacık birikmesi kontrolü

Temizodanın parçacık birikmesi yaklaşımı, ürün kontaminasyonu riskinin hem temizoda kurulumu hem de temizodanın kullanılma şekli tarafından belirlendiğini göstermektedir. Gerçek zamanlı parçacık birikme verileri, ürünün ne zaman ve ne kadar risk altında olduğunu gösterir. Zaman ve parçacık boyutu bilgisi, parçacık birikmesi kontrolü için alınabilecek en etkili önlemleri göstermektedir.

KOOS AGRICOLA